پرورش و نگهداری كاكتوس

کاکتوس ها موجوداتی مرموز و عجیب می باشند ومن بااین که سالها با آنها سر و کار داشته ام گاه گداری از تغییر ناگهانی شرایط گیاه غافلگیر شده ام و هنوز نسبت به آنها شناخت کافی ندارم ،بااین حال با رعایت نکاتی که برای کاکتوس ها عمومیت دارد می توان انها را حفظ و نگهداری کرد و من سعی کرده ام در حد توانم این نکات را یاداوری کنم.

کاکتوس ها را باید در فصول سرد گرم نگه داشت .بهترین نقطه برای نگهداری کاکتوس در داخل خانه ،کنار پنجره ای است که آفتاب گیر باشد.البته کاکتوس ها اصولا با افتاب مستقیم میانه خوشی ندارند و نباید انها را در مقابل تابش مستقیم خورشید قرار داد.

گاهی در وقت جابجایی کاکتوسها مشاهده می شود که ریشه گیاه وضع مناسبی ندارد و حالت پوسیده پیدا کرده است در این حالت بهترین راه هرس کردن ریشه می باشد و باید فقط ریشه هایی را باقی گذاشت که سالم و قوی باشد،درصورتی که تمام ریشه وضع نامناسبی داشت از بریدن تمام ریشه ها نترسید.ریشه های جدید سریعا رشد خواهند کرد.معمولا پس از جابجایی گلدان و اصلاح ریشه ها تا ده روز نباید به گیاه اب داد.

تكثير کاکتوسها

تكثير كاكتوس ها بوسيله دانه کاری است طولانی و سالها طول خواهد کشید که یک دانه به کاکتوسی بزرگ تبدیل شود.

بهترین راه برای تکثیر کاکتوس بریدن تکه ای از کا کتوس و کشت ان است.بهترین زمان برای این کار بهار است ولی در دیگر فصول نیز این کار امکان پذیر است.برای این کار از چاقویی تیز استفاده کنید. از چاقوی اره ای استفاده نکنید. کاکتوس ها سر و ته رشد نمی کنند ،بنابر این وقتی چند برش از یک کاکتوس بر می دارید به این نکته دقت کنید.

برای جلوگیری از بین رفتن کاکتوس و پوسیدگی ان قبل از اینکه ان را در خاک قرار دهید چند روزی ان را در سایه قرار دهید تا قسمت بریده شده خشک شود .هر چه قدر کاکتوس بزرگتر باشد به زمان بیشتری برای خشک شدن احتیاج دارد(3 تا 15روز).هم چنین گرم وسرد بودن هوا نیز به ترتیب موجب کاهش و افزایش زمان خشک شدن می شود. پس از این دوره ان را در گلدانی با زه کشی مناسب قرار داده مانند دیگر کاکتوس های بالغ ابیاری کنید.

معمولا 2 تا 3 هفته طول می کشد تا ریشه ها نمایان شوند.مراقب میزان ابیاری کاکتوس باشید.کاکتوسها با اب بیش از اندازه بیشتر از بین می روند تا کم ابی

جابجایی کاکتوس ها

بیشتر افراد جابجایی گلدان گیاه را بیش از اندازه انجام می دهند. این کار به ریشه های کاکتوس اسیب وارد می کند .فقط هنگامی که گیاه احتیاج به تعویض گلدان دارد باید این کار صورت بگیرد بهترین فصل برای تعویض گلدان بهار است که گیاه در حال رشد بوده و انرژی زیادی دارد..یک کاکتوس برای سالها (5 تا 10 سال) می تواند در یک گلدان باشد بدون اینکه احتیاجی به تعویض گلدان داشته باشد.
کاکتوس ها در هر گلدانی که زه کشی و تخلیه اب مناسبی داشته باشد می توانند به خوبی رشد کند. گلدانهایی گلی با عمق کم برای کاکتوس ها بسیار مناسب است و اصولا کاکتوس ها به عمق زیادی احتیاج ندارند.
برای انتخاب سایز گلدان، گلدانی با قطری کمی بیشتر از قطر کاکتوس را انتخاب کنید.گلدانهای بزرگ برای کاکتوس های کوچک مناسب نبوده ، موجب از بین رفتن گیاه خواهد شد.
پس از انتقال کاکتوس برای ابیاری ان عجله نکنید تا فرصت ترمیم به ریشه های گیاه داده باشید . پس از چند روز به ابیاری گیاه بپردازید. در سه هفته اول به ابیاری کم اکتفا کنید.

مراحل جابجایی

1- قسمت پایینی گلدان را با سنگ هایی تمیز بپوشانید .مقداری زغال فعال شده در این قسمت قرار دهید.
2- 2-گلدان را با ترکیب دو قسمت ماسه و یک قسمت خاک و مقداری perlite. پر کنید.
3- دقت کنید که هیچ گونه کلوخ lumps) )در مخلوط وجود نداشته باشد سپس کاکتوس ها را در خاک قرار دهید.
4- مقداری سنگ و خزه را بر روی خاک گلدان برای نگهداری رطوبت قرار دهید.

آبیاری کاکتوس

کاکتوس ها با آب چندان مخالف نیستند بلکه با آبیاری صحیح رشدشان تسریع خواهد شد.نکته مهم در ابیاری کاکتوس این است که ابیاری انها باید در فصل رشد انها باشد .کاکتوس ها به اب احتیاج دارند . اگر شما کاکتوس هایتان را تنها یک بار در ماه اب دهید انها رشد چندانی نخواهند داشت.و فقط زنده خواهند مانند و ریشه هایشان خشک و در نهایت می سوزد در این حالت پس از آبیاریی مجدد ریشه ها توانایی جذب اب را نخواهند داشت و ریشه ها دپار پوسیدگی خواهند شد.

کاکتوس هایی که در گلدانهای کوچک هستند نسبت به کاکتوس هایی که در گلدانهایی بزرگ تر قرار دارند ابیاری بیشتری را احتیاج دارند.کاکتوس هایی که در گلدانهای7یا 10 سانتی قرار دارند باید هر 4 تا 6 روز ابیاری شوند.کاکتوس های که در گلدانهای 15 سانتی نگهداری می شوند هر هفته تنها به یک بار ابیاری احتیاج دارند.

برنامه ابیاری كاكتوس بر اساس نوع خاك و گلدان (پلاستیکی یا سرامیک یا گلی) ودما تغییر می کند.

گلدان.پلاستیکی وسرامیکی اب را نسبت به گلدان گلی بیشتر در خود نگه می دارد و بنابر این به ابیاری کمتری احتیاج دارد.همین طور میزان ابیاری به درجه حرارت محیط نیز وابسته است ، در هوای گرم کاکتوس نسبت به هوای سرد به اب بیشتر ی احتیاج دارد.یک قانون خوب برای ابیاری کاکتوس این است که پیش از اینکه خاک گلدان کاملا خشک شود به ابیاری ان بپردازیم.دو نوع روش ابیاری برای کاکتوس وجود دارد ، یک نوع ان ابیاری از بالای خاک و نوع دیگر قرار دادن گلدان به مدت 10 تا 15 دقیقه در ظرفی که اب کمی در ان قرار دارد . در روش دوم کاکتوس اب مورد نیاز خود را به داخل می کشد. بهترین روش این است که به صورت متناوب از دو روش فوق استفاده کنیم

برای ابیاری کاکتوس از افشان کردن اب به روی گیاه خود داری کنید.کاکتوس را "فقط" هنگامی که در حال رشد است به صورت منظم ابیاری کنید.

در هنگامی که کاکتوس در دوره رشد خود قرار ندارد به اب بسیار کمی احتیاج دارد. ریشه کاکتوس وقتی که گیاه خواب است برای فاسد شدن مستعد است و در صورت اب دهی بیش از اندازه کاکتوس از بین خواهد رفت.

در هنگامی که کاکتوس خواب است هر 2 یا 3 هفته پس از اینکه خاک کاملا خشک شد، ابیاری سبکی کفایت خواهد کرد.به میزانی گیاه را ابیاری کنید که ریشه ان کمی مرطوب شود .

تعدادی از گونه های مختلف کاکتوس را در زیر به همراه تصاویر آورده شده .

کاکتوس اچینوپسیس




کاکتوس اچینوپسیس ، Cactus Echinopsis جنسی از خانواده کاکتوس ها میباشد که بلندی گیاه در انواع آن به 8 تا 15 سانتیمتر می رسد . 
اندامی کروی شکل با تیغ های سفید متمایل به زرد و شیارهای عمودی متعدد عمیق بصورت نصف النهار دارد . 
اصل آن از آمریکای جنوبی میباشد . 
گلهای آن درشت و عالی و معطرند .
 این گیاه به نور فراوان نیاز دارد .
ساده ترین روش زیاد کردن این گیاه کاشتن گیاهچه های کوچکی است که در کنار گیاه مادر بوجود میآیند . 
همچنین میتوان با کاشتن بذر آنرا زیاد کرد .

کاکتوس اُپونتيا









« كاكتوس راكـتـي يا زبان مادر شوهر »
كاكتوس اُپونتيا Opuntia، جنسي از خانواده كاكتوس Cactaceaeها است . 
از آنجا كه سطح اوپونتيا Opuntia پوشيده از خار ميباشد لازم است دقت شود كه هيچگاه بدون دستكش ضخيم به آن دست نزنند . 
زيرا علاوه بر خارهاي تيز درشت خارهاي ريزتري نيز دارد كه بمحض تماس دست با آنها نوك خار شكسته و در پوست باقي ميماند . 
نگهداري تمام گونه هاي اين گياه بسيار آسان است . 
بعضي از انواع آن را ميتوان درتمام طول سال بيرون از اطاق نگهداري كرد . 
ساير انواع را لازم است تابستانها در برابر آفتاب و زمستانها در مكاني خشك و خنك نگهداشت . 
توصيه ميشود خاك گلدان متخلخل و پوك باشد . 
بيشترگونه ها تا باندازه هاي خيلي بزرگ نرسيده اند گل نميدهند .

روش كاشت و تكثير :

زياد كردن اين گياهان بادو روش كاشتن بذر و قلمه زدن انجام ميگيرد .
الف ـ قلمه زدن : قسمتي از ساقه راكت مانند و رسيده گياهان را در ماههاي خرداد و تير بريده و آنرا دوتا سه روز براي اينكه مقطع آن خشك شود نگاهداشته و سپس در ماسه ميكارند و پس از ريشه دادن آنرا بخاك اصلي منتقل مينمايند . 
بايد توجه داشت كه آب زيادي باعث گنديدن قلمه ها مي شود .
ب ـ كاشتن بذر : بذر كاكتوس راكتي داراي پوشش سختي ميباشد و ممكن است هفته هاي متوالي براي سبز شدن آن طول بكشد . 
بنابراين خيساندن آن قبل از كاشت در جوانه زدن آن موثر ميباشد و بذور را بايد در ابتداي بهار و زماني كه درجه حرارت به 21 درجه سانتيگراد رسيد كاشته شوند . 
در نيمي از يك گلدان يا تغاري سنگريزه يا تيله بقسمي ميريزند كه سنگريزه هاي درشت در ته گلدان و سنگريزه هاي ريزتر در روي آن قرار گيرند .
روي سنگريزه را يك ورقه زغال ريز و خرد شده ميريزند (زغال نبايد بصورت پودر باشد ) روي زغال يك ورقه از مخلوط خاك برگ خيلي پوسيده و ماسه شسته رودخانه بنسبت مساوي مخلوط كرده اند ريخته و بذر را مي پاشند روي بذر يك ورقه ماسه شسته بقطر بذرها ميپاشند اين تغار يا گلدان را داخل ظرف ديگري كه محتوي آب است ميگذارند تا خوب خيس شود . 
بعد آنها را از ظرف بيرون آورده و نزديك پنجره ميگذارند بدون اينكه آفتاب مستقيمأ روي آن بتابد روي تغار يا گلدان را يك شيشه اي ميگذارند .
بذور در ظرف يك ماه يا كمي بيشتر سبز مي شوند .
ممكن است اين عمل را درگلخانه اي انجام دهند كه حرارت روز30 ـ 35 درجه و حرارت شب 15 ـ 25 درجه باشد .
پس از سبز شدن بذر مختصري شيشه را بر ميدارند تا بذرهاي سبز شده هوا بخورد . 
وقتي نشاء ها باندازه يك نخود شد آنرا جابجا ميكنند . 
موقع بذركاري در آپارتمان ها در اوائل بهار و در گلخانه ها در حوالي بهمن ماه مي باشد


کاکتوس کریسمس







کاکتوس کریسمس گیاه شناخته شده ای است که به عنوان تزئین در زمان کریسمس مورد استفاده قرار میگیرد.
این گونه بومی جنگلهای انبوه استوایی برزیل میباشد. دارای گل های صورتی رنگ زیبایی است که در زمستان و در زمان کریسمس ظاهر میشود.
کاکتوس کریسمس متعلق به گیاهان روز کوتاه است. دارای ساقه بریده بریده و تخت است و گل آن تا 7.5 سانتی متر بزرگ میشود. گل دارای دو ردیف گلبرگ در هم پیچیده است.
بهتر است در دوره استراحت، آن را در اتاقی که در آن درجه حرارت حدود 10-15 درجه سانتی گراد نگهداری کنید و در این دوره لازم است کمی سیراب شود.
در آغاز ماه سپتامبر آن را با کود مایع تغذیه نمایید ، زیرا پس از آن جوانه زدن های گل آغاز می شود .
خاک هوموسی با (pH 5-6) با مخلوط ماسه برای این گیاه مناسب است.
خاک گلدان باید بطور منظم و با فاصله مرطوب شود، این گیاه به آبیاری هر دو یا سه روز یکبار با آب گرم و آب و هوای آفتابی نیاز دارد.
بهترین نور برای کاکتوس کریسمس نور غیر مستقیم است مانند بنفشه آفریقایی. تابش مستقیم نور خورشید در بلند مدت می تواند رشد گیاه را کم و برگ های آن را بسوزاند. اگر مراقبت از گیاه به درستی صورت گیرد، این گیاه می تواند ده ها سال زندگی کند.


ريبوتيا



به جثة ريزه‌ميزه‌اش نگاه نكنيد. وقتي گل‌هاي درشتش را ببينيد تعجب مي كنيد از زندگي منحصر به فرد ريبوتيا بايد گفت كه فقط در ماسه خالص يا پيت (نوعي خاك) رشد مي‌كند و ديگر نيازي به تركيبات جانبي ندارد.توي زمستان، اول بايد آن را در فضايي سرد برد و ميزان آبش را كم كرد. بعد از اين‌كه هوا سردتر شد، ديگر نيازي به آب دادن نيست. همين موقع است كه انگار ريبوتيا بدون آب و غذا به خواب زمستاني مي‌رود، تا وقتي كه دوباره با صداي طبيعت بيدار بشود

کاکتوس کراسولا





این گیاه در شرایط مناسب تا 8/1 متر رشد می‌كند. شبیه درختچه بوده و دارای برگ‌های سبز مایل به خاكستری و بسیار مناسب جهت ایجاد بونسای میباشد
نیاز این گیاه مكان پرنور، خاك به خوبی زهکشی شده دارای تورب و كمپوست، تغذیه ماهیانه با كود مایع و آبیاری مرتب نیاز دارد.
حداقل دمای قابل تحمل آن 7-5 درجه سانتی‌گراد می‌باشد.
آنها در نیم سایه ولی روشنایی کامل رشد می کنند. با این حال ، آنها گرمای شدید یا overexposure آفتاب مستقیم را به خوبی تحمل میکنند
هرس این گیاه در بهار و پیش از فصل رشد باید انجام شود
شته از آفات این گیاه است اما آنها تنها تمایل به هجوم به ساقه گل را دارند. کنه قرمز عنکبوت نیز می تواند باعث مشکلات برای آن شود. بهتر است از آفت کش ها استفاده نکنید زیرا به آن حساس میباشد
تکثیر "كراسولا اواتا" از طریق كاشت بذر در دمای 18-15 درجه سانتی‌گراد در بهار و تهیه قلمه در بهار یا تابستان امكان‌پذیر است

کاکتوس سفالو سرئوس





سفالو سرئوس بومی مکزیک است. این کاکتوس تارهای سفید و بلندی دارد که به طول ۵ تا ۱۰ سانتی متر می رسد. این تارها باعث مقاومت گیاه در مقابل گرمای شدید تابستان می شود. از آن جا که این نوع کاکتوس ریشه های ضعیفی دارد برای نگه داری در خارج از موطن اصلی می توان آن را بر روی کاکتوس دیگری پیوند زد. این کاکتوس در مقایسه با دیگر کاکتوس ها در زمستان به جای گرم تری نیاز دارد. هم چنین از آب دادن به آن در زمستان باید خودداری کرد. ولی در تابستان به آب فراوانی نیاز دارد.
این کاکتوس را در جوانی نباید کود داد. ولی گیاهان مسن از خرداد تا مرداد ماه هفته ای یک بار به مخلوطی از یک گرم سولفات پتاسیم به اضافه یک گرم سوپر فسفات نیاز دارند.
خاک مورد نیاز مخلوطی از ماسه شسته، خاک برگ و کمی خاک باغچه است.
روش تکثیر به وسیله کاشت بذر در اوایل بهار در درجه حرارت ۲۱ درجه سانتی گراد و قلمه در اواخر بهار تا اواخر تابستان می باشد.

کاکتوس دم موشی





خصوصيات : اين گياه گل زيادي ميدهد و به عنوان گياه آويزي نيز استفاده مي شود . حداكثر ارتفاع تا 1 متر و قطر ساقه 1- 2 سانتي متر داراي 8-12 شيار به رنگ سبز با خارهاي كوتاه و قهوه اي ، گلها قرمز متمايل به صورتي ، قيفي شكل به طول 12 سانتي متر ، ظهور گلها در اواسط بهار دوام گلها 2-3 روز
نور : زياد
دما : گرم – در زمستان در حرارت حدود 5 درجه سانتي گراد
آبياري : در بهار و تابستان به مقدار زياد - در زمستان به مقدار كم
خاك : 1قسمت خاك باغچه + 1 قسمت خاكبرگ + 4 قسمت ماسه شسته
کوددهي : 2 گرم در ليتر هر دو هفته يكبار از ارديبهشت تا شهريورماه
ازدياد : قلمه ساقه در اواخر بهار – پيوند بر روي پايه هاي جنس Opuntia در بهار و اوائل تابستان
نكته : اين گياه در زمستان به حالت نيمه خواب يا نيمه استراحت مي رود كه بايستي در اين زمان آنرا در حرارت 5 درجه سانتي گراد قرار داده و آب كمي به آن داد . اما در موقع فعاليت به آب زياد احتياج دارد و بايد در محل پر نوري قرار گيرد .